Beyaz gürültü sesi (white noise), son zamanlarda sıklıkla karşılaştığımız bir kavram. Çevrendeki insanların bu sesi kullandığını ve yararları olduğunu duymuş olabilirsin. Beyaz gürültü ismi aslında sana yanıltıcı gelebilir çünkü beyaz gürültü sesleri aslanda bir çeşit gürültü değildir. Tam tersine, rahatlatıcı etkileri olduğu bilinmektedir. Çalışmalara göre beyaz gürültü, anne karnındaki sese benzetildiği için bebeklerde sakinleştirici etki yaratmaktadır. Bu yüzden bebeklerde bu etki, uyumaya yardımcı olması için kullanılmaktadır. Beyaz gürültünün, tüm ses frekanslarını içerisinde barındırdığı düşünülmektedir. Bunu beyaz rengin, tüm renkleri içerisinde barındırması gibi düşünebilirsin. Beyaz bir prizmadan geçen ışığın kırılması ile farklı renkleri görebilmen gibi beyaz gürültü de farklı frekansların bir arada toplanmış şeklidir. Bu sesi, yenidoğan bebeğinin uykuya dalmasına yardımcı olması için kullanabilirsin. Fakat bu sesi kullanırken dikkat etmen gereken noktalar var. Bu noktalardan biri de bu sesin ne kadar süre dinletilmesi gerektiğidir. Yetişkinlerde ve bebeklerde bu süreler farklıdır. Beyaz gürültü nedir, ne kadar süre dinletilmelidir ve daha fazlasını yazının devamında bulabilirsin.
Yazı İçindekiler
Beyaz Gürültü Sesi Nedir?
Beyaz gürültü sesi nedir? Beyaz gürültü sesleri, genellikle tekrar eden seslerdir. Bu seslere en çok verilen örneklerden bazıları yağmur ve dalga sesleri gibi doğadan gelen sesler olmakla birlikte, kurutma makinesi veya çamaşır makinesi gibi elektronik makinelerin sesleri de beyaz gürültü seslerine örnek verilebilir. Fakat bu, saç kurutma makineni beyaz gürültü sesi olarak kullanabileceğin anlamına gelmez. Çünkü uyku için kullanılan beyaz gürültü sesleri, 20 binden fazla farklı frekansı içermektedir ve bu frekanslar birbirine eşit ve homojen bir şekilde gürültünün içinde yer alır. Fakat bu homojenliği, saç kurutma makinende ya da başka bir cihazından çıkan seste bulman pek mümkün değildir.
Beyaz gürültü dinlemenin, sakinleştirici ve yatıştırıcı etkisi olduğu saptanmıştır. Bu yalnızca bebeklerde değil, aynı zamanda yetişkinlerde de geçerlidir. Birçok kişi uykuya dalmak için beyaz gürültü sesi dinlemektedir. Sen de bebeğini uyutmak için ona beyaz gürültü sesi dinletebilirsin. Bunu yapmak için farklı kanallardan yararlanabilirsin. Beyaz gürültü müziği eşliğinde bebeklerin daha rahat derin uykuya geçtiği gözlemlenmiştir. Aslında bebeğini uyuturken yaptığın “pşş pşş” sesleri de aslında bir çeşit beyaz gürültü sesidir. Yani farkında olmadan bu sesi bebeğini uyutmak için kullanıyorsun. Fakat beyaz gürültü sesleri, “pşş pşş” sesinden daha kuvvetlidir çünkü doğru oranlarda frekanslar içermektedir.
Beyaz gürültünün yararları olduğu kadar zararları da olabilmektedir. Bu genellikle, doğru beyaz gürültü sesi seçilmediği zamanlarda gerçekleşir. Fakat bunun dışında beyaz gürültü sesinin gereğinden fazla kullanımı da istenmeyen durumlar yaratabilir. Beyaz gürültünün yararları nelerdir? Doğru tip beyaz gürültü nasıl seçilir? Beyaz gürültü ne kadar süre ile dinletilmelidir ve beyaz gürültü ne zaman bırakılır? Yazının devamında bu tür sorulara aradığın cevabı bulabilirsin.
Beyaz Gürültü Sesinin Yararları
Yapılan araştırmalara göre beyaz gürültü kullananlar, bebeklerinin daha rahat uykuya daldığını ve sakinleştiğini belirtmişlerdir. Bu faydalardan bazıları da bebekleri sakinleştirmesi ve uyumalarına yardımcı olmasıdır. Bebeğin huzursuzlandığında bu sesi, onu sakinleştirmen için kullanabilirsin. Bu ses, anne karnındaki ses ile benzerlik göstermektedir. Bu sayede bebek, bu sesi duyduğunda anne karnındaymış gibi güvende hisseder. Yalnızca bebeklerde değil, aynı zamanda yetişkinlerde de oldukça pozitif etkilere sahiptir.
Bebeklerde gaz sancısı sıklıkla görülen bir durumdur. Hem bebeği hem de ebeveynleri oldukça rahatsız eden bu durumun üstesinden gelmek için de beyaz gürültü sesi kullanılabilir. Gaz sancısı, bebeğinin uyumasını engeller. Bu durumda, bebeğini uyuturken beyaz gürültü dinletmeyi deneyebilirsin. Uzun süreli gaz sancıları, kolik bebek denilen duruma işaret edebilir. Kolik bebeklerde beyaz gürültünün uyumaya yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Bu yüzden kolik bebeklerde, beyaz gürültü ile bebek uyutmak tavsiye edilmektedir.
Bebeğine her gün aynı saatte beyaz gürültü dinleterek bir uyku döngüsü de oluşturabilirsin. Böylece, dağınık uyku saatlerine çözüm bulabilir ve kendine zaman yaratabilirsin. Uyku düzeni oluşan bebeğinin bir sonraki gün aynı saatlerde uykuya dalması da gün geçtikçe kolaylaşır. Bebeğin 1 yaşına yaklaşırken bu sesi dinletmeyi kademeli olarak azaltabilirsin. Sonrasında ise bebeğinin kendi uyku düzeni oluşmuş olacaktır. Bu aşamadan sonra beyaz gürültü sesi dinletmeyi kesebilir ve arada sırada dinletmeye devam edebilirsin. Dikkat etmen gereken nokta, bu sesi dinletmeyi aniden kesmemendir çünkü bu, bebeğinde huzursuzluk yaratabilir.
Bebeğini uyutmanın dışında, bu tür sesleri onu sakinleştirmek için de kullanabilirsin. Bebekler hastalandıklarında huzursuzlaşırlar ve genelde onları sakinleştirmek epey zorlaşır. Bu tür durumlarda dinleteceğin beyaz gürültü müziği ile onu sakinleştirebilirsin. Yolculuklar da aynı derecede bebeğin için stresli olabilir. Özellikle uzun yolculuklarda, bebeğinin ağlamasını durdurmak epey zorlaşabilir. Beyaz gürültü sesini yine bu durumlarda, bebeğini sakinleştirmek ve ağlamasını durdurmak için kullanabilirsin.
Uyku Bozukluğu ve Beyaz Gürültü Sesi
Araştırmalar, beyaz gürültü ve derin uyku arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Yenidoğan bebeğin günde ortalama 17 ile 18 saat uyur. Birinci ayını tamamlayan bebekler için bu süre biraz daha kısalır ve 16-17 saate düşer. Bebekler bu sürede uyanıp tekrar uykuya dalar. Fakat bazı bebekler için yeniden uykuya dalmak zor olabilmektedir. Bunun nedenleri arasında gaz sancısı, burun tıkanıklığı gibi birçok etmen olabilir. Beyaz gürültü sesi, bebeğinin tekrar uykuya dalmasına ve derin uykuya geçmesine yardımcı olabilir.
Bebeğinin uykusunu alması, gelişimi açısından oldukça önemlidir. Herhangi bir nedenden dolayı yeterince uyuyamayan bebeklerde başka sorunlar da ortaya çıkabilir. Bebeğinin bu süreyi tamamladığına emin olmalısın. Eğer yenidoğan bebeğin kesintisiz olarak 10 saat uyuyorsa ve sonrasında gün boyu uyanık ise yeterince uyumadığının farkında olmalısın. Bu yüzden, bebeklerin uyurken dinlemeyi sevdiği sesler gibi onu uyutacak başka yöntemler aramaya başlamalısın. Bebeğine masaj yapabilir ve aynı anda beyaz gürültü sesleri dinletebilirsin.
Yetişkinlerde de oldukça etkili olan beyaz gürültü sesi, her yaştan kişiye uygun olduğu için bebeğinle birlikte bu sesi dinlemende de bir sakımca olmadığı gibi senin için de oldukça rahatlatıcı ve sakinleştirici olacaktır. Yoğun ve stresli bir günün ardından bebeğinle birlikte bu sesi dinleyerek derin uykuya dalabilir ve dış etkenlerden kendini daha kolay bir biçimde soyutlayabilirsin. Eğer bebeğin, yatağının dışında bir yerde uyumak zorundaysa huzursuzlanabilir ve uykuya dalması zorlaşabilir. Örneğin misafirliğe gittiğinde, bebeğini farklı ve ona yabancı olan bir yerde uyutman gerektiğinde bu sesi kullanabilirsin. Beyaz gürültü, bebeğine anne karnı ortamını hatırlatacağı için yabancı bir yerde olsa bile kendini güvende hissetmesini sağlayacaktır. Aynı zamanda dışarıdan gelen yabancı sesleri de bu şekilde örtebilir ve bebeğinin rahatsız olmasını engelleyebilirsin.
Beyaz Gürültü Sesi Dinletirken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Yararları kadar beyaz gürültü zararları da olabilmektedir. Nitekim yanlış beyaz gürültü kullanımı, yarardan çok zarar getirebilir. Bu yüzden bebeğine dinleteceğin sesi seçerken dikkatli olman gerekir. Bebeğine beyaz gürültü dinletirken dikkat etmen gereken noktalardan biri de beyaz gürültünün desibelidir. Yalnızca bu sesler için üretilmiş araçlar bulunmaktadır. Bu araçlarda sesin desibelinden başka özelliklerine birçok ayar mevcuttur. Bu araçları tercih ederek gürültünün desibelini ayarlaman mümkün. Bebekler için bu ayar, 50 desibelin üzerinde olmamalıdır. 50 desibel altındaki beyaz gürültü sesini, bebeğini sakinleştirmek veya uyutmak için güvenle kullanabilirsin.
Beyaz gürültü uygulaması kullanmayı tercih etmiyorsan veya erişim kolaylığı açısından telefonundaki veya bilgisayarındaki oynatma listesi veya videoları kullanmak istiyorsan, yine bu desibelin altındaki sesleri tercih etmelisin. İnternet ortamındaki çoğu videoda, hangi desibelde ses kullanıldığı belirtilmediğinden ekstra dikkatli olmanda fayda var. Fakat güvendiğin sitelerden veya beyaz gürültünün özelliklerinin belirtildiği video veya ses dosyalarından da yararlanabilirsin. Bunu yaparken tabletinin ya da bilgisayarının, bebeğinin çok yakınında olmadığına dikkat etmelisin. Bu şekilde bebeğini, elektronik cihazından yayılan radyasyona maruz bırakmamış olursun.
Diğer bir dikkat edilmesi gereken nokta da beyaz gürültünün içeriğidir. İnternet ortamından indirilen veya dinletilen bazı video veya ses dosyaları, subliminal mesajlar içeriyor olabilir. Bilinmeyen ses dosyalarının bebeklere dinletilmesi, bu açıdan bazı sorunlara yol açabilir. Subliminal mesajlar, beyinin algılayabileceği fakat farkında olamayacağı mesajlar olduğu için hangi ses dosyasının bu mesajları içerdiğini bilemeyebilirsin. Bunun için güvendiğin internet sitelerinden bulduğun beyaz gürültü dosyalarını oynatman bebeğin ve senin için daha iyi olacaktır.
Uzun Süre Beyaz Gürültüye Maruz Kalma
Beyaz gürültü kaç aya kadar kullanılmalıdır? Bebeklerde beyaz gürültü sesi, ne kadar süre ile kullanılmalıdır? Her ne kadar beyaz gürültü faydaları oldukça fazla olsa da her şeyde olduğu gibi uzun süre beyaz gürültü sesinin kullanımı da bebeğin için zararlı olabilir. Çok uzun süreler beyaz gürültüye maruz kalan bebeklerde, işitme problemleri oluşabileceği yönünde çalışmalar bulunmaktadır. Bununla beraber, yenidoğan bebeklere uzun süreler beyaz gürültü dinletilmesi, bebeklerde bağımlılığa ve bırakma sorununa yol açabilir. Alışkanlık haline gelen beyaz gürültü sesleri olmadan uyuyamama, davranış bozuklukları gösterme, işitme sorunları yaşama gibi problemlere yol açabilir. Bu tür durumlardan kaçınmak için bebeğine sürekli ve uzun süreler beyaz gürültü müziği dinletmemelisin.
Yetişkinlerde ve bebeklerde, beyaz gürültü sesi dinleme süresi farklıdır. Beyaz gürültü sesinin kaç aya kadar kullanılması gerektiği, bebeğine bu sesi ne zaman dinletmeye başladığına bağlı olarak değişir. Beyaz gürültü kullanmak isteyenler, bebeklerine beyaz gürültü dinletmeye doğumdan itibaren başlayabilir. Fakat genellikle bu sürenin 1 yaşı geçmemesi tavsiye edilir. Fakat bu, 1 yaşından sonra beyaz gürültü dinletilmemesi gerektiği anlamına gelmemektedir. Başlama tarihine göre beyaz gürültüyü bırakabilirsin. Beyaz gürültü ile uyuyan bebeklerde bu sesin aniden kesilmesi, bebekte huzursuzluk yaratabilir. Bu yüzden kademeli bir azalma ile beyaz gürültü dinletilmesi bırakılmalıdır. Yani, bebeğine bu sesi dinletmeye doğumdan sonra başlayabilir, bebeğin 6 aylık olunca yavaş yavaş bu sesi dinletmeyi azaltabilir ve 1 yaşındayken de kesebilirsin. Eğer bu sesi dinletmeye daha geç başladıysan, aynı şekilde süreleri ayarlayabilir ve bir plan oluşturabilirsin.
Sonuç olarak beyaz gürültünün bebekler üzerinde olumlu etkileri fazla olsa da gereğinden uzun süre bu gürültüye maruz kalınması sonucunda bebeğin olumsuz etkilenebilir. Aynı şekilde, yanlış desibelde veya içerikte beyaz gürültü kullanımı da olumsuz sonuçlar doğurabilir. Fakat doğru ses seçildiği takdirde, beyaz gürültünün bebekler üzerinde oldukça olumlu etkileri gözlemlenmiştir. Doğru beyaz gürültü sesini bulmakta zorlanıyorsan, bunun için üretilmiş cihazlardan veya uygulamalardan yararlanabilirsin. Bu uygulamalar oldukça güvenlidir. Homojen ses frekansları içerirler ve doğru desibellerde beyaz gürültü yayarlar. İster uygulamalar ile ister internetteki ses veya video dosyaları ile bebeğini uyutmak ve sakinleştirmek için beyaz gürültü seslerini kullanabilirsin.