Ağlamak, bebeğin kendini ifade etmesini ve çevre ile iletişim kurmasını sağlayan, bu doğrultuda sosyal gelişimini destekleyen önemli bir durumdur. Ağlayan bebek çoğunlukla beslenme, alt değişimi, uyku veya ilgi gibi yaşamsal ihtiyaçlarını ifade etmek ister ve bu ihtiyaçları giderildiğinde ağlaması son bulur. Ağlamanın etkileşim ve sosyalleşme gibi faydalarının yanı sıra akciğer kapasitesini artırma, nörolojik gelişimi destekleme, vücut sıcaklığını dengeleme gibi önemli fiziksel işlevleri de bulunur (1). Dolayısıyla bebeğin her ağlaması “kötü” bir durum gibi görülmemeli ve sağlıklı bebek gelişiminin bir parçası olarak kabul edilmelidir. Ancak bazı durumlarda bebek, çevre ile iletişim kurma çabası olmaksızın, sakinleştirilemeden, saatlerce ağlayabilir. Bu durumda ağlama sağlıklı bebek gelişiminin bir parçası olmaktan çıkar ve bu noktada kolik bebek tablosundan bahsedilir.
Bu tablo kısaca bebeğin haftada 3 gün, günde 3 saatten fazla süre ile ağlaması ve bu durumun 3 hafta boyunca devam etmesi şeklinde tanımlanır (2). Genellikle doğumdan sonraki ikinci veya üçüncü haftada başlayan, altıncı-sekizinci haftalarda artış gösteren ve üçüncü aydan sonra büyük oranda kendiliğinden gerileyen bu durum, “İlk Üç Ay Koliği” olarak da adlandırılabilir. Her 4 bebekten birinde gözlenen bu tablonun doğru değerlendirilebilmesi ve uygun girişimlerle kontrol altına alınabilmesi için anne-babanın kolik bebek belirtilerini tanıması önemlidir.
Kolik Bebek Belirtileri Nelerdir?
Bebeğin gün içerisinde, genellikle öğleden sonra veya akşam saatlerinde, ağlamayı tetikleyecek bir neden olmaksızın ağlamaya başlaması ve sakinleştirilemeden 3 saat boyunca yüksek sesle ağlaması, akla kolik bebek tanımını getirebilir. Bunlarla birlikte bazı fiziksel bulgular da kolik bebek belirtileri arasında yer alır:
- Ağlama sırasında gözlerin sımsıkı kapalı ya da normalden farklı olarak çok açık tutulması,
- Kızarık, buruşturulmuş yüz ve çatık kaşlar ile ağrı ifadesi,
- Bacakların gövdeye doğru çekilmesi (cenin pozisyonu),
- Yumrukların sıkılması,
- Karında gerginlik hissi.
Kolik Bebek Neden Olur?
Kolik bebek sendromunu açıklayabilecek kesin bir nedenden bahsetmek mümkün değildir ancak açıklamaya yönelik bazı teoriler bulunur:
- Bebeğin biberon ile beslenmesi, beslenmenin sıklıkla yatay pozisyonda yapılması ve beslenme sonrasında gaz çıkarılmaması gibi durumlar, besinlerin mide kapağından yemek borusuna doğru geri kaçışı şeklinde tanımlanabilecek olan gastro özefageal reflü hastalığına neden olur. Bazı çalışmalar, bu hastalığın kolik bebek sendromu ile doğrudan ilişkili olduğunu ileri sürer (1,2).
- İnek sütü gibi farklı besin gruplarına karşı gelişen alerjik reaksiyonlar ve peptit, motilin gibi sindirim hormonlarının dengesizliği de kolik bebek tablosuna yol açtığı düşünülen sindirimsel problemler arasındadır (2).
- Bazı çalışmalar, erken yenidoğan dönemi olarak adlandırılan ilk haftada dışarıdan gelen uyaranları engelleyici bir mekanizmanın varlığından bahseder ve kolik tablonun gelişimini bu mekanizmanın ortadan kalkmış olmasına bağlar (2).
- Beyinde ağrıyı yöneten lobların yeterince gelişmemiş olması nedeniyle bebek hoşlanmadığı tüm uyaranları ağrı olarak algılayabilir ve bu durum da kolik tablonun gelişmesine neden olabilir (1).
- Gebelik döneminde stres ve çeşitli fiziksel rahatsızlar yaşanması, aile içi sorunların varlığı, ebeveyn-bebek bağlılığında yaşanan problemler ve daha pek çok psikososyal durumun kolik bebek sendromu ile ilişkili olduğunu söylemek mümkündür (2,3).
Kolik Bebek Tedavisi Nedir?
Bu tabloyu ortaya çıkaran etken tam olarak saptanamadığı için spesifik bir tedavi yönteminden bahsetmek zordur. Genellikle bebeğe uygun beslenme önerileri, destekleyici tedavi yöntemleri ve diğer davranışsal girişimler arasından uygun tedavi yaklaşımı seçilir. Bu doğrultuda özellikle akşam saatlerinde bebeğin bulunduğu ortamın loş ve sessiz hale getirilmesi, hafif müzik veya bebekleri sakinleştiren sesler dinletilmesi, içerisine 3-4 damla lavantalı ya da limonlu esansiyel yağ katılarak hazırlanan ılık su ile duş uygulaması, 4-5 damla kedi nanesi tentürü ile yapılacak karın masajı gibi yöntemler iyileştirici etki gösterebilir (3). Bebekleri sakinleştirdiği bilinen beyaz gürültü gibi seçeneklere ulaşmak için Happy Fam uygulamasını indir, bebeğine yönelik en uygun girişimleri planla!
(1): http://file.lookus.net/millipediatri/sunumlar/2015/201530.pdf
(2): https://www.journalagent.com/cocuk/pdfs/CD_9_1_16_21.pdf