Anne sütü saklama koşulları, anne sütünün ne kadar süre saklanacağına göre değişmektedir. Bununla birlikte, saklama süresinden bağımsız olarak, hijyen ve sağlık açısından izlenmesi gereken kurallar da vardır. Yenidoğan bebeğini direkt olarak emziremeyeceksen, bu yöntemleri ve kuralları uygulaman gerekir. Özellikle çalışan bir anne isen veya bir süreliğine bebeğinden uzak kalacaksan, sütünü biberonlarda saklayarak bebeğinin anne sütü ihtiyacını gerektiğinde karşılamasını sağlayabilirsin. Fakat bunu yaparken sütünü doğru şekilde muhafaza etmen gerekir. Anne sütünün çok sıcak veya soğuk koşullarda saklanması, yenidoğan bebekler için tercih edilmeyen durumlar doğurabilir. Bununla birlikte, bakteri üremesini engellemek için de anne sütü saklanma koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. Bu şekilde bebeğini koruyabilir ve besleyebilirsin. Anne sütünü doğru şekilde saklamak için dikkat etmen gereken 5 temel nokta var. Bunlara dikkat ettiğin sürece bebeğini doğru koşullarda beslemiş olacaksın. Anne sütü saklama süresi ile ilişkili olarak izlemen gereken yöntemler de değişir. “Anne sütü nasıl saklanır ve nasıl muhafaza edilir? Nelere dikkat edilmelidir?” sorularının yanıtını bu yazıda bulabilirsin.
Yazı İçindekiler
Birkaç Saat İçin Anne Sütü Saklama Koşulları
Anne sütü saklama dereceleri, sütün ne kadar süre saklanacağına bağlı olarak değişmektedir. Anne sütünü yalnızca birkaç saatliğine saklayıp sonrasında yenidoğan bebeğinin beslenmesinde kullanacaksan, sütünü oda sıcaklığında (19-26 derece aralığında) tutabilirsin. Fakat sağlık bakanlığı tarafından yayınlanan kitapçığa göre bu süre 3 saat ile sınırlandırılmalıdır. Yani anne sütü 3 saat içinde kullanılacaksa, sütünü oda sıcaklığında tutabilirsin. Eğer bu süre 3 saati aşacaksa, farklı bir saklama yöntemi uygulaman gerekir.
Anne sütü saklama zamanı birkaç saati aşmayacaksa ve eğer bulunduğun yerde hava çok sıcak veya soğuksa, sütünün oda sıcaklığında bulunmasına dikkat etmen gerekir. Eğer bulunduğun yerdeki sıcaklık 26 dereceden fazla ise, sütünün bozulma veya zararlı bakteri üretme ihtimali artar. Bu yüzden sütünü, oda sıcaklığını koruyabilecek daha serin bir ortamda muhafaza etmelisin. Eğer bulunduğun yerde hava sıcaklığı 19 dereceden daha soğuksa da sütünü, sıcak su içinde bekleterek sıcaklığını arttırabilirsin. Besin değerlerini koruması açısından, sütünü asla direkt olarak ısıtmamaya özen göstermelisin. Aynı şekilde, sütünü ısıtırken mikrodalga kullanmaman da önemli.
Her zaman için steril bir kap veya saklama alanı kullanmayı unutma. Sütünü sağmadan önce ellerini/süt sağma aracını ve memeni de sterilize etmen hijyen açısından daha iyi olacaktır. Daha sonrasında sütünü sağıp bu kaplara koyabilir ve birkaç saatliğine oda sıcaklığında saklayabilirsin. Aynı zamanda, saklama alanlarının hava geçirmediğine emin olmalısın. Bu şekilde bakteri üremesini önleyebilir ve bebeğinin hijyenik bir biçimde besinini almasını sağlayabilirsin. Oda sıcaklığında beklettiğin anne sütünü, herhangi bir işlem (ısıtma veya soğutma gibi) yapmadan direkt olarak bebeğine verebilirsin.
Birkaç Saatten Fazla Saklamak İçin Kullanılan Yöntem
Çalışan anneler veya yenidoğan bebeğinden bir süre uzakta kalacak olan anneler için birkaç saatlik anne sütü saklama koşulları geçerliliğini yitirebilir. Örneğin tüm gün çalışan anneler için 3 saatlik saklama süresi yeterli olmayacaktır. Daha uzun süre sütün tazeliğini koruması ve hijyenik kalması için başka yöntemler bu noktada devreye girer.
Öncelikle, kısa süreli anne sütü saklama koşulları gereğince sütün konulacağı kabın kesinlikle sterilize edilmiş olması gerekmektedir. Sterilize işlemi için zararlı kimyasal maddeler içeren deterjanlar yerine sabun ve kaynar su kullanmayı tercih edebilirsin. Böylece, daha doğal malzemeler ile deterjanların içerdiği kimyasallardan kaçınabilirsin. Sterilize edilmiş kaplarını veya poşetlerini iyice durulaman da bu noktada önemli.
Hijyenik bir ortamda sağdığın sütünü muhafaza alanlarına (anne sütü kapları, anne sütü saklama şişesi, kavanoz, anne sütü poşetleri) koyarken ise dikkat etmen gereken nokta, sütü tek öğünlük olacak şekilde kaplara koyman. Tek bir kaba tüm sütü yerleştirip her defasında kullanıma hazır hale getirmek yerine farklı kaplara tek bir öğünlük süt koyabilirsin. Bu şekilde hem süt sıcaklık değişimine uğramayacak hem de kullanımı oldukça pratik olacaktır. Anne sütüne en yakın mama alternatifleri için de bu yöntemi kullanabilirsin.
Eğer anne sütünü 3 saatten daha fazla süre muhafaza etmek istiyorsan, anne sütünü oda sıcaklığında saklamak tehlikeli olabilir. Bu gibi durumlarda en iyi saklama yöntemi, anne sütünü buzdolabına koymaktadır. Buzdolabındaki (0-4 derece aralığında) anne sütü, 3 güne kadar muhafaza edilebilir. Birkaç günlüğüne yenidoğan bebeğini emziremeyecek olan anneler, bu yöntemi tercih edebilir. Gün aşırı süt sağabilen annelerin ise daha taze olması açısından sütlerini her gün sağıp gün içinde kullanılacak şekilde buzdolabında bekletmeleri tavsiye edilmektedir.
Buzdolabındaki anne sütü kullanılacağı zaman, direkt olarak bebeğe verilmemeli, önce oda sıcaklığına getirilmelidir. Bu işlem için akla ilk gelen yöntem, sütü kaynatmak olsa da bu işlem, sütün içerisindeki yararlı bileşenlerin yok olmasına ve besin değerinin azalmasına neden olmaktadır. Bu yüzden, kaynatma veya mikrodalga fırında ısıtma gibi işlemler kullanılmamalıdır. Buzdolabında beklettiğiniz sütünüzü oda sıcaklığına getirmek için kullanabileceğiniz en iyi yöntem, süt kabını sıcak/ılık suyun içinde ısıtmaktadır. Süt kabını, kabı ile birlikte bir kase veya geniş bir kabın içerisine koy. Bu kabı çok sıcak olmayan fakat ılık ile sıcak arası su ile doldur. Bu sayede süt, dışarıda uzun süre kalmaz ve çabuk çözünürken aynı zamanda, besin değerlerini korur.
Uzun Süreli Anne Sütü Saklama Koşulları
Anne sütü kaç gün saklanabilir? Anne sütünü çok daha uzun süreler saklamanın yolları vardır. Eğer sütünü 3 günden fazla süreli olarak saklamak istiyorsan, bu yöntemi kullanabilirsin. Buzluğa koyacağın anne sütünü, 3 aya kadar saklaman mümkündür. Bu yüzden, süt kesilmesi ya da benzer durumlarda ve kullanıma hazır acil süt bulundurman gerektiğinde, bu yöntemi rahatlıkla kullanabilirsin. Ek gıdaya geçiş sürecinden önce çok işine yarayacak bu yöntemi unutmamakta fayda var.
Sütünü buzluktan çıkarmak istediğinde, öncelikle sütü buzdolabı kısmına indirebilirsin. Bu aşamadan sonra ise yapman gereken tek şey, buzdolabında saklama yöntemini uygulamak.
Yani, buzlukta saklamak istediğin sütünü kullanmak istediğin zaman, buzdolabında muhafaza ettiğin şekilde saklayabilirsin. Önce süt kaplarını sterilize edip daha sonra buzluğa koyarak saklaman mümkün. Buzlukta sakladığın sütünü oda sıcaklığına çıkardıktan sonra tekrar buzluğa koymaman oldukça önemli. Bu yüzden sütü, tek kullanımlık miktarlara bölerek saklaman gerekmektedir. Kullanmak istediğin sütü, buzluktan çıkarıp buzdolabına koyarak yavaşça çözünmesini sağlayabilirsin. Daha sonrasında ise buzdolabından çıkardığın sütte olduğu gibi kaynar suyun içine süt kabını yerleştirerek oda sıcaklığına gelmesini sağlayabilirsin.
Anne sütünü buzlukta saklayıp çıkardıktan sonra yani sütün çözündükten sonra, tekrar buzluğa koymamalısın. Bu yüzden, tek bir öğünlük sütü buzluktan çıkarman ve ısıtman gerekir. Kullandığın süt saklama kaplarına, bebeğinin tek bir öğünde içeceği miktarda süt koyup her bir öğünde bir süt kabını buzluktan çıkarabilirsin. Buna ek olarak, dondurucuya koyacağın sütün, buzlukta genleşeceğini aklında bulundurman, daha sonrasında olası bir genleşme problemine karşı önlem almanı sağlayabilir. Eğer süt kabını buzlukta saklayacaksan, saklama kabının tamamını doldurmak yerine bir kısmını boş bırakmak, bu problemi ortadan kaldıracaktır.
Anne sütü saklama nasıl olur? Sütünü ister derin dondurucuda ister buzdolabında ister oda sıcaklığında sakla, her durumda sütünü sağdığın saati ve tarihi üzerine yazmayı unutma. Bu, sütünü ne zaman sağdığını ve ne kadar süre içinde tüketilmesi gerektiğini sana hatırlatacaktır. Etiketler yardımı ile bu işi kolaylıkla yapabilirsin. Ayrıca önceden sağdığın sütün, yeni sağdığın sütten ayrışmasına da yardımcı olacaktır. Böylelikle sütlerini karıştırmazsın.
Hijyen
Anne sütü saklama koşulları nelerdir? Anne sütünü saklarken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de hijyendir. Hijyenik veya sterilize edilmemiş bir ortamda saklanan süt, zararlı organizmaların sütün içinde üremesine neden olacaktır. Her ne kadar saklama koşullarını doğru bir şekilde uygulamış olursanız olun, eğer sütünüzü sakladığınız kap veya sağılan süt yeterince iyi temizlenmemişse hastalıklar kaçınılmaz olacaktır. Bu yüzden, anne sütünü doğru bir şekilde saklama yöntemlerinin başında hijyen gelir.
Doğru şekilde anne sütünün saklanması ve kullanılması ile birlikte, sütünü sağarken de dikkatli olmalısın. Süt sağmadan önce meme temizliği yapman, vücudunda bulunan zararlı organizmaların süte geçmesini engeller. Bu yüzden sütünü sağmadan önce hem ellerini hem de memeni sabun ile yıkamalısın. Eğer sütünü ellerin ile değil de bir süt sağma aracı ile sağıyorsan, yine bu aracın temizliğini her sağma işleminden önce yapman gerekir.
Süt sağma araçlarının başında el pompası gelir. Oldukça pratik bir kullanımı olduğu için çokça tercih edilir. Sütünüzü sağmak için eğer bir el pompası kullanıyorsan, sağma işleminden önce pompanı ve memeni sterilize etmen yeterli. Genellikle el pompaları, başka bir süt saklama kabı gerektirmez. Kendi saklama haznesi olan el pompalarından birini kullanıyorsan, sağma işlemi bitince sütünün ağzını sıkıca kapatıp saklaman yeterli. Diğer bir süt sağma aracı ise elektrikli pompadır. Manuel el pompası yerine elektrikli el pompasını tercih ediyorsan, elektrikli el pompanın kullanma talimatlarında yer alan temizleme metodunu uygulayabilirsin.
Saklama Alanları
Anne sütünü doğru şekilde saklamanın koşulları arasındaki diğer bir konu ise anne sütünü muhafaza edeceğin kabın ne olacağıdır. Oda sıcaklığında saklamak istediğin sütünü sağdıktan sonra anne sütü saklamak için özel olarak üretilmiş olan saklama alanlarını tercih edebilirsin. Bu tür kaplar, anne sütünü saklamak için idealdir. Dilersen anne sütü saklama poşeti dilersen de anne sütü saklama kabı kullanabilirsin. Fakat erişim kolaylığına göre sütünü saklamak için evde bulunan kaplardan da yararlanabilirsin.
Sütünü saklamak için cam kavanozları da tercih edebilirsin. Fakat bunun için öncesinde kavanozları ve kapaklarını iyice sabun ile yıkamalı ve durulamalısın. Kavanozların kapaklarının hava geçirmediğine ve sıkıca kapandığına emin olmalısın. Hava geçiren veya tam kapanmayan kapaklar, sütünün bozulmasına neden olacaktır. Bu yüzden ister cam kavanoz ister süt poşeti olsun, sütünü kabına koyar koymaz ağzını sıkıca kapatmalısın. Ayrıca, anne sütü saklama çantası kullanarak da dışarı çıktığında bebeğini beslemeye devam edebilirsin.
Herhangi bir alerjik reaksiyon veya toksik madde emiliminin önüne geçmek için plastik kullanımından kaçınman gerekmektedir. Plastikler ve içerdikleri kimyasalın bileşimleri oldukça çeşitli olduğu için bazı plastikler, anne sütü saklama kapları olarak da kullanılabilir. Eğer sütünü plastik kaplarda saklayacaksan, kullandığın kabın anne sütünü saklamak için uygun bir kap olup olmadığını kontrol etmen gerekir. Plastik kapların genellikle altında yer alan rakamlar, plastiğin hangi sınıftan olduğunu gösterir. Farklı rakamlar, farklı plastik türlerine işaret eder. Bu yüzden, kullanacağın kapların altındaki rakamlara veya içerdikleri bileşenlere bakarak ve doktoruna danışarak seçim yapabilirsin. Genellikle, “PP” sembolü içeren plastikler, anne sütü saklamak için uygundur. Bunun haricinde, “BPA” veya “BPS” sembolü olan plastik kapları tercih etmemen gerekir.