Emzik kullanımı kültürümüzde çok eskiden gelen ve çok tercih edilen bir yöntem olmasının yanında sunduğu avantajlar ile ebeveynler tarafından sıklıkla tercih edilir. Ebeveynler, genellikle bebekleri tok olmasına rağmen meme kullanımını devam ettirmek isterler veya parmak emmeyi bıraktığında yedek bir seçenek olması için ve meme emmediği zaman ağlamasını önlemek için yalancı meme kullanımına başvururlar. Uzmanlar ise bu durumda emzik temizliğine önem verildiği sürece ağız sağlığı için gün içinde sadece uyuyacağı zaman kullanılmasını önerirler. Bebeklerde emzik kullanımı konusunda araştırma yaparak, deneyimleyerek ve bir çocuk doktoruna danışarak kullanımı ne zaman ve nasıl olmalı gibi soruların cevaplarını, avantajlarını ve dezavantajlarını öğrenebilirsin. Eğer bebeğin meme emme ihtiyacını tatmin etmek için yalancı memeyi tercih edeceksen doğumdan kısa süre sonra yumuşak bir emzik seçip üzerine anne sütü sürerek ilk denemeyi yapabilirsin. Bu şekilde rahatlıkla bebek emziği kabul edilecektir. Emziğe alışma süreci önemli olduğu kadar bırakma süreci de özen ve sabır gerektiriyor. Bu yüzden bu süreci aceleye getirmek yerine zaman tanıyarak, kontrolü elde tutarak ve bebeğinin ihtiyacını göz önünde bulundurarak yönetmelisin.
Yazı İçindekiler
Bebeğin Emzik ile Tanışması
Bebeklerde emzik kullanımı ne zaman başlamalı sorusunun cevabı bebekten bebeğe değişir fakat bu soru anneyle babanın çok fazla kafasını kurcalar sıklıkla yakınlarına ve doktoruna danışır ancak yine de bebeğini en iyi tanıyan ebeveynleridir. Bazı bebekler henüz doğmadan anne karnındayken emme içgüdüsüyle birlikte elini, parmağını emmeye başlar ve neredeyse her bebek emme refleksine sahip olarak doğar. Emzik kullanımının bebeğe ve sana yardımcı olup kolaylık sağlayacağına inanıyorsan bebeğinin emziğe ne zaman, nasıl ve ne kadar ihtiyaç duyacağını sadece sen bilebilirsin. Bebeğin ilk 2- 6 ay arasında baskın olarak görülen elini ve parmağını emme güdüsünün yanında annesini emmesi süreciyle birlikte 3. ayının başlarında bu refleksi en yüksek seviyeye ulaşır ve bu yüzden emzik kullanmaya başlaması için uygun zamanlardan biridir ancak kullanmaya başladıktan sonra bile anneyle babanın bebeği huysuzlandığında veya ağladığında emzikle çözüm bulmak gibi bir çözüme başvurmaması çok önemlidir.
Bebeklerde emzik kullanımı nasıl olmalı diye doktora danışıldığında sana sunacağı önerilerin başında bebeğin emziğe alıştığında bağımlı olmaması için 1 yaşına ulaşana kadar sadece uykuya dalmasına yardımcı olması amacıyla emzik kullanmasına alışmasıdır hem de bu sayede bebeğin daha fazla emzik kullanmasını önler. Ayrıca emziğin hijyeni son derece önemlidir. Özellikle ilk 6 ay boyunca her gün, 6 aydan sonra 2 günde bir temizlenmeli ve kullanılan emzik silikon ise bu işlemi geleneksel bir yöntem olan sıcak suda 5 dakikayı geçmeyecek şekilde kaynatabilirsin. Bulaşık makinesinde yıkanabilen emzikleri satın almayı tercih edebilir ve eğer emziği evde değil dışarıda temizlemen gerekirse sabunlu su ile durulayarak rahatlıkla sterilize edebilirsin. Kauçuk emziğe sahipsen kaynatmak yerine soğuk su ile temizleyebilir, 6 aydan sonra gün aşırı bir şekilde dezenfekte etmelisin. Bunların yanı sıra hiçbir emziği çok uzun süre kullanmamalı ve her zaman yedek bir emziğe sahip olmalısın.
Annelerin En İyi Yardımcısı
Yeni doğan bebeklerde emzik kullanımı için uzmanlar, bebek anne sütüyle beslenme alışkanlığını edinene kadar çok fazla önermezler fakat her bebeğin bu durumda ihtiyaç farklılığı göstermesinden dolayı ebeveynler emme isteğini tatmin etmesi, sakinleştirici etki gösterip daha rahat uykuya dalabilmesi ve anneye iyi bir destekçi olmasıyla gözlemleri sonucunda 0-24 ay arası kullanıma uygun ibareli emzikleri deneyimleyebilirler. Kauçuktan üretilmiş olup meme yapısı baz alınarak tasarlanan uçlu emzikleri veya ortodonti açısından sağlıklı bir yapıya sahip olan damaklı emzikleri satın alabilirsin. Prematüre bebeklerde emzik kullanımı, emme refleksi az geliştiği için genellikle tercih edilmesinin yanında bebeğin tutma refleksini, çene kaslarının gelişimini ve güven hissini destekliyor olmasından dolayı da kullanabilir. Normal emzik kullanamadıkları için erken doğan bebeklere özel üretilmiş olan prematüre emzik çeşitlerinden satın alabilirsin. Ayrıca yapılan bir araştırmaya göre prematüre bebeklerde emzik kullanımı kilo alımını hızlandırdığına ve daha az sağlık sorunu yaşamasına yardımcı olduğuna işaret ediyor. Bebeğin emzik kullanımına başlaması, anne ve babanın inisiyatifinde olup bunun için ilk önce doktoruna danışabilir daha sonra bebeğinin yaşına, ihtiyacına ve fiziksel özelliklerine göre emzik seçeneklerini satın alabilirsin. Emzik kullanımı anneye çok fazla avantaj sunup iyi bir yardımcı olabilir ancak bebeğin beslenme ihtiyacını hiçbir zaman anne kadar iyi karşılayamaz. Bu süreçte emzik kullanımı beslenmenin yerini almamalı veya beslenmeyi geciktirmemeli. Emzik kullanımı doktor tavsiyesi ile birlikte dengeli bir şekilde kullanılmalıdır.
Bebeklerde Emzik Kullanımı Avantajları
Bir bebeğinde günde ortalama 3 saat ağladığı düşünülmektedir. Emzik kullanımı stresli, ağrılı bir durumda sakinleştirici görevi görüp anneyle babaya yardımcı olurken uçak seyahatlerinde de orta kulakta yaşanan basıncı azaltması yönünden avantajlıdır. Doğru tercih edilmiş, deforme oldukça değiştirilmiş ve özenle sterilize edilmiş bir emzik her koşulda çok iyi bir eşlikçi olur.
Amerikan Pediatri Akademisi’nin yaptığı bir araştırmaya göre bebeklik çağında uyku sırasında olan ve ölüm gerçekleştikten sonra otopsi çalışmalarında bile anlamlandırılamayan, ani bebek ölümü sendromuna karşı tedbir alınması için uykuya dalarken veya uykuda emzik kullanımıyla birlikte daha az yaşandığı öne sürülmüştür ve bu araştırmanın sonucunda oluşan düşünce ile ilgili bütün bilim dünyası aynı fikirde olmasa da uyku sırasında emzik kullanan bebeğin yüzüstü pozisyonunda yatamaması ve emme sebebiyle dilinin öne doğru çıktığı düşüncesi öngörülüyor. Dezavantaj olarak ise emzik kullanımı dolayısıyla erken sütten kesilmesine, 2 yaş sonrasında bile hala kullanıyorsa ön dişiyle ilgili problemler yaşamasına sebep olurken emziği erken veya fazla kullanması durumunda sendeki süt miktarına zarar verebilir. Bu yüzden yeterli miktarda anne sütü alamaz, kilo kaybı yaşayabilir veya bebeğin seni fazla emmesi durumunda da vücudunun sütü daha fazla üretmesini etkiler. Bu dezavantajları önlemek için emzik kullanımı dengeli bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Emzik tercihi yapan ebeveynler çok dikkatli davranmalı ve mutlaka güvendikleri bir doktor ile görüşerek bu süreci beraber ilerletilmelidir. Aynı zamanda bebeğe emziğe alışması için zaman tanımalı ve bu konuda endişe etmeden hareket edilmelidir. Aksi takdirde bebek bu endişeyi hissedip daha da huzursuz olabilir. Çok fazla emzik kullanımı emme refleksine karşı olumsuz etkileri olur ve bu da süt kanallarının tıkanması veya ağrıya sebep olurken bir yandan da bebek emziğe bağımlı olur ve bırakması gereken yaşa geldiğinde vazgeçmekte oldukça zorlanıyor ama bırakma sürecinde annenin ve babanın sabırlı olması, istikrarlı davranması, emin adımlarla ilerlemesi ve bebeğin güvenini kıracak yöntemlere başvurmaması oldukça önemlidir. Bebeğin emziği gün içinde belirli saatlerde ve durumlarda kontrollü bir şekilde kullanması çok önemlidir çünkü uzun süreli kullanım yeterli beslenmesini, süt almasını engellerken gece boyunca sıklıkla uyanmasına da sebep olabilir. Bu sebeple hem bebeğin rahatlığı hem de senin rahatlığın için emzik kullanımını sınırlandırabilirsin ve bu noktada doktorunun görüşünü de alabilirsin.
Bebeklerde Emzik Kullanımı Önemli Noktaları
Annelerin emzikle ilgili merak ettiği şeylerden biri ise bebeklerde emzik kullanımı gaz yapar mı sorusudur. Eğer böyle bir tereddüt içindeysen ve bebeğin meme emerek beslenmek yerine biberon ile besleniyorsa kullandığın emziğin delik boyutlarına dikkat ederek satın almalısın. Burada anne sütü ya da formül mama tercih edebilirsin elbet ancak formül mama hazırlarken dikkat etmen gerekenleri unutmamalısın.
Emziğin çok büyük veya çok küçük delikleri varsa bebek daha fazla hava yutar ve bundan dolayı gaz problemi yaşar. Bu durumda onu rahatlatmak amacıyla emzik kullanımından sonra bebeğin gazını çıkarmak onun için faydalı olur. Bebeğini gözlemleyerek emzik çeşitlerinden hangisinin onda gaz problemini arttırdığını veya azalttığını anlayabilir ve ona uygun emziği bulabilirsin. Ebeveyn olarak çocuk sahibi olduktan sonra bu süreçte bebeğiniz ile birlikte birçok konuda olduğu gibi emzik kullanımında da birçok noktaya hâkim olabilirsin. Her konuda olduğu gibi bu konuda da araştırma yaparak, deneyimleyerek, bebeklerde emzik kullanımı, ne zaman ve nasıl olmalı gibi bütün ayrıntılara enine boyuna öğrenerek kafandaki soruların cevaplarını bulabilirsin. Okuduğun üzere emzik kullanımın ve bebek ile emzik arasında kurulan dostluğun sana cazip gelen faydalı noktaları olsa da bu süreci doktor kontrolü ile yürütmek avantajlı olacaktır. Bu yüzden emzik kullanımında dikkatli olmalı, zamanı geldiğinde bebeğinin yalancı memeye bırakmasında ebeveyn olarak iyi bir yardımcı olmalısın.
Emzik Kullanımını Sona Erdirmek
Bebeklerde emzik kullanımı ne zaman bırakmalı diye düşünüyor olabilirsin. Hem bebeğe hem de ebeveynlere yardımcı olan emziğin kullanım süresi ağız sağlığı için sınırlıdır. 2 yaşından sonra emzik kullanımının bırakılması önerilir. Eğer 3,5- 4 veya daha ileri yaşlara kadar kullanıma devam etmesi sonucunda bebek dişlerinin yamuk çıkması, erken yaşta diş çürüğü problemiyle karşılaşması gibi birçok kalıcı ağız sorunları yaşayabilir. Bırakma sürecinin başında zorlanabilirsin. Bu çok normal bir durum çünkü emziğe alışma süreci için bir emek verdiysen aynı şekilde bu süreçte de emek vermelisin çünkü bebek emziğe alıştığı için onun yokluğunda daha fazla ağlayabilir veya uykusuzluk çekebilir. Emzik kullanımı sona erdirmek için bu süreci bir oyun haline getirerek eğlenceye dönüştürebilir ve onu ödüllendirebilirsin. Ona karşı dürüst olmak aranızdaki güven ve sevgi bağını güçlendirebilir ve isteğe bağlı olarak uzman doktora danışarak bu süreci birlikte yönetebilirsiniz. Eğer doktora danışmadan devam edeceksen bebeğin sana olan güvenini kırmamaya ekstra özen göstermelisin. Bu süreçte sabırlı olmak ve bebeğe zaman tanımak önem arz etmektedir. Bebeğinize karşı ekstra nazik olabilir ve kendini onun yerine koyarak onu anlamaya özen göstermelisin. Bu durumda ona karşı davranışının kişisel gelişimine etki edeceğini unutmadan, zorlandığı anda onun kafasını dağıtacak etkinliklere yöneltip sabırlı adımlar ile ilerlemelisin. Bu aşamalarda bebeğinin dikkatini başka yöne çekecek eğitici ve oyalayıcı sosyal bebek oyunları öğrenmeyi değerlendirebilirsin. Bebeğinin emziği ne zaman bırakması gerektiği düşüncesinin stresiyle savaşmamalı, kendine güvenmeli ve emin adımlarla her şeyi planlamalısın. Unutma ki bunu bebeğe en yakın kişi sen olduğun için en iyi sen yapabilirsin, ona olan sevginle her şeyi halledebilirsin.