Anne sütü, sağlıklı bir yenidoğan için tercih edilebilecek en uygun besindir. İçeriğinde bulunan çok sayıda hücresel ve kimyasal bileşen sayesinde “canlı sıvı” olarak tanımlanan anne sütü, bebeğin yaşamının ilk altı ayında ihtiyaç duyduğu vitamin, mineral, protein, lipid ve karbonhidrat miktarını tek başına karşılayabilecek zenginliktedir. Hücre yenileme özelliğinden antienflamatuar etkiye kadar pek çok kıymetli işlevi bulunan bu besin sayesinde bebeğin bağışıklık sistemi, fiziksel ve zihinsel gelişimi, kalp ve damar sistemi, metabolizması ve tüm vücut bileşimi kalıcı olarak desteklenir.
Anne Sütü İçeriği
Anne sütü, yağda ve suda çözünebilen 200’den fazla bileşiğe sahiptir ve büyük çoğunluğu (yaklaşık %90) sudan oluşur. Sütte bulunan besin öğelerinin miktarı, annenin beslenme alışkanlıklarına, tüketim tercihlerine, emzirme döneminin uzunluğuna, annenin menstrüasyon dönemine ve en önemlisi bebeğin kaç aylık olduğuna göre değişiklik gösterir. Bebeğin doğumdan sonra ilk haftalardaki kalori ve besin ihtiyacı ile altıncı aydaki kalori ve besin ihtiyacı aynı olmayacağı için anne sütü içeriği de aynı olmayacak, bebeğin ihtiyacına göre şekillenecektir. (1) Anne sütünün içeriğinde bulunanların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
- Protein: Anne sütünde inek sütüne oranla daha az protein bulunur ancak bu proteinlerin biyolojik değeri son derece yüksektir. İlk altı ayda bebeğin protein ihtiyacını tek başına karşılayabilir. İçeriğinde bulunan protein çeşitleri ve bu proteinlerin kendi aralarındaki oranları anne sütünün kolay sindirilmesini, emiliminin yüksek olmasını ve emilim sonrasında vücut proteinlerine dönüştürülmesini sağlar. (1,2)
- Lipit: Anne sütü kalorisinin yaklaşık yarısı lipitlerden sağlanır. İçeriğinde bulunan araşidonik asit, dokozahekzaenoik asit, linolenik asit ve alfa linolenik asit gibi uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitleri, sinir sisteminin ve görme işlevinin gelişiminde rol oynar. (1,2)
- Karbonhidrat: Anne sütünde bulunan karbonhidratların büyük çoğunluğunu laktoz oluşturur ve bu bileşen kalsiyum, magnezyum gibi değerli minerallerin emilimini artırarak kemik gelişimini destekler, beyin ve spinal kord gelişiminde etki gösterir. (1)
- Vitaminler: Anne sütünde bulunan vitamin düzeyi, annenin vitamin değerlerine ve beslenme düzenine göre büyük değişiklik gösterir. Sütün içeriğinde değişik oranlarda bulunan vitaminler, tiamin (B1 vitamini), riboflavin (B2), piridoksin (B6), niasin (B3), kobalamin (B12), folik asit (B9), askorbik Asit (C vitamini), A vitamini ve tokoferol (E vitamini) şeklinde sıralanabilir. (1,2)
- Mineraller: Anne sütünde bulunan başlıca elementler, demir, magnezyum, çinko, bakır, selenyum ve kromdur.
Anne Sütü Faydaları
Anne sütü, protein, lipit ve karbonhidrat gibi besleyici içeriğe sahiptir. Bebeğin kalori ihtiyacını karşılamasının yanı sıra içeriğinde bulunan biyoaktif maddeler sayesinde büyüme-gelişmeyi destekleme, bağışıklık sistemini düzenleme, enfeksiyonlara karşı koruma gibi sayısız fayda sağlar. Anne sütünün yararları şu şekilde listelenebilir:
- Laktoferrin bileşeni sayesinde anne sütü demirin bağlanmasını sağlar. Vücutta patojen mikroorganizmaların üremesini engelleyerek sağlıklı bakteri florasını destekler. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve büyümeyi hızlandırır. (1)
- Mide mukozasını ve solunum sistemini H. Pylori, Influenza ve Pneumonia gibi spesifik patojenlere karşı koruma altına alır. (1)
- Bağırsak pH’ını düşürür, Lactobacillus bifidus adlı yararlı mikroorganizmanın gelişimini destekler. (1)
- Bağırsağın zedelenen kısımlarını onarır.
- Sindirim sistemi enzimlerini düzenler.
- Sinir hücresi büyüme faktörü (NGF), epidermal hücre büyüme faktörü (EGF), insüline benzer büyüme faktörü (ILGF-I), koloni uyarıcı faktör (CSF), meme kaynaklı büyüme faktörü (MDGF), taurin, etanolamin, fosfoetanolamin ve interferon içeriği sayesinde anne sütü, başta sindirim sistemi olmak üzere merkezi sinir sistemi, solunum sistemi, kas iskelet sistemi gibi daha pek çok sistemin gelişimine destek olur. (1,2)
- Hücre, doku ve organların yenilenmesini destekler.
- Bebeğin uyumasını kolaylaştırma ve stres düzeyini azaltma etkileri de anne sütünün faydaları arasındadır. (1,2)
- İçeriğinde bulunan “HAMLET” protein kompleksi sayesinde yaklaşık 40 farklı tümör hücresine karşı bağışıklık yanıtı verir ve sağlıklı hücreleri ayırt etme yeteneği geliştirir. Bu protein kompleksinin tümör hücrelerini doğal bir mekanizma ile öldürdüğü ve yeterli anne sütü ile beslenen çocuklarda ve annelerde kanser riskini düşürdüğü saptanmıştır. (1)
Anne sütünün bebeğe faydaları yalnızca emzirme dönemi ile sınırlı değildir. Bebeğin 2 yaşına dek alacağı anne sütü, onun tüm vücut gelişimini etkiler ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde sahip olacağı sağlık bütünlüğünün temelini oluşturur. Dolayısıyla hem bebeğinin anne sütü almasını desteklemeye hem de kendi beslenme düzenini iyileştirerek anne sütü içeriğini zenginleştirmeye özen göstermelisin. Bebeğin için sağlıklı rutinler oluşturmak, emzirme, beslenme, alt değişim ve uyku takibi gibi işlemleri kolayca yapmak ve onun gelişimini keyifle takip edebilmek için Happy Fam uygulamasından destek alabilirsin.
Kaynakça:
(1): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/751725
(2): https://www.journalagent.com/tpa/pdfs/TPA-57689-BILGEN.pdf